D-dimer testi ve COVID-19

04.09.2022 

D-dimer testi nedir?

D-dimer testi, kanda D-dimer arar. D-dimer, vücudunuzda bir kan pıhtısı çözüldüğünde oluşan bir küçük bir protein parçasıdır.

Kan pıhtılaşması, yaralandığınızda çok fazla kan kaybetmenizi engelleyen vücudun kendini koruma mekanizmasında önemli bir süreçtir. Normalde, vücutta bağışıklık mekanizmasının devreye girmesi ve yaralanmanın iyileşmesinden sonra beden pıhtıyı çözecektir.

D-dimer testi, kan pıhtılaşma bozukluklarını kontrol etmek için kullanılır. Kan pıhtılaşma bozukluğu ile, belirgin bir yaralanmanız olmadığında veya gerektiği zaman çözülmediğinde pıhtılar oluşabilir. Bu koşullar çok ciddi ve hatta yaşamı tehdit edici olabilir. Bu koşullardan birine sahip olup olmadığınızı D-dimer testi gösterebilir.

Ne için kullanılır?

Kan pıhtılaşma bozukluğununuzun olup olmadığını öğrenmek için D-dimer testi kullanılır. Bu bozukluklar şunları içerir:

• Derin ven trombozu (DVT) , damarın derinliklerinde bulunan bir kan pıhtısı. Bu pıhtılar genellikle alt bacakları etkiler, ancak vücudun diğer bölgelerinde de olabilir.
• Pulmoner emboli (PE), akciğerlerdeki bir arterde tıkanıklık. Genellikle vücudun başka bir yerindeki kan pıhtısı kopup akciğerlere gittiğinde olur. DVT pıhtıları, PE'nin yaygın bir nedenidir.
• Yaygın damar içi pıhtılaşma (DIC), çok fazla kan pıhtısının oluşmasına neden olan bir durum. Tüm vücutta oluşarak organ hasarına ve diğer ciddi komplikasyonlara neden olabilirler. DIC, travmatik yaralanmalardan veya belirli enfeksiyon veya kanser türlerinden kaynaklanabilir.
• İnme, beyne giden kan akışında tıkanıklıktır.

Neden D-dimer testine ihtiyacınız var?

Derin ven trombozu (DVT) veya Pulmoner Emboli (PE) gibi kan pıhtılaşma bozukluğu belirtileriniz varsa bu teste ihtiyacınız olabilir.

DVT'nin belirtileri şunları içerir:

• Bacak ağrısı veya hassasiyet
• Bacak şişmesi
• Bacaklarda kızarıklık veya kırmızı çizgiler
•  
•  
• PE belirtileri şunları içerir:
• Nefes almada zorluk
• Öksürük
• Göğüs ağrısı
• Hızlı kalp atımı

Bu test genellikle acil serviste veya başka bir sağlık hizmeti ortamında yapılır. DVT semptomlarınız varsa ve bir sağlık hizmeti ortamında değilseniz, sağlık uzmanınızı arayın. PE semptomlarınız varsa, acil servisi arayın veya derhal tıbbi yardım isteyin.

COVID-19

COVID-19 tanısı konan hastalarda başvuru sırasında D-dimer yükselmesinin yaygın olduğu ve hem hastalık şiddetinin artması hem de hastane içi mortalite ile ilişkili olduğu gösterildi. D-dimerler, plazmin pıhtıları parçalamak için fibrini parçaladığında üretilen parçalardan biridir. Testler, tromboz tanısını dışlamak için tanı algoritmasının parçası olarak rutinde kullanılır. Bununla birlikte, fibrin üretimini veya yıkımını artıran herhangi bir patolojik veya patolojik olmayan süreç, plazma D-dimer düzeylerini de artırır. Örnekler arasında derin ven trombozu/pulmoner emboli, arteriyel tromboz, yaygın damar içi pıhtılaşma ve hamilelik, iltihaplanma, kanser, kronik karaciğer hastalıkları, travma sonrası ve ameliyat durumu ve vaskülit gibi durumlar yer alır.

Test sonuçları ne anlama geliyor?

Sonuçlarınız kanda düşük veya normal D-dimer seviyeleri gösteriyorsa, muhtemelen pıhtılaşma bozukluğunuz yok demektir.

Sonuçlarınız normal D-dimer seviyelerinden daha yüksek gösteriyorsa, pıhtılaşma bozukluğunuz olduğu anlamına gelebilir. Ancak pıhtının nerede olduğunu veya ne tür bir pıhtılaşma bozukluğunuz olduğunu gösteremez. Ayrıca, yüksek D-dimer seviyeleri her zaman pıhtılaşma problemlerinden kaynaklanmaz. Yüksek D-dimer seviyelerine neden olabilecek diğer durumlar arasında hamilelik, kalp hastalığı ve yakın zamanda geçirilen ameliyatlar yer alır. D-dimer sonuçlarınız normal değilse, tanı koymak için muhtemelen daha fazla test istenecektir.

Sonuçlarınız hakkında sorularınız varsa, doktorunuz ile görüşün.

KAYNAKLAR

1. Yao et al.  D-dimer as a biomarker for disease severity and mortality in COVID-19 patients: a case control study Journal of Intensive Care (2020) 8:49
2. Linkins LA, Takach Lapner S. Review of D-dimer testing: good, bad, and ugly. Int J Lab Hematol. 2017;39(S1):98–103.

3. Lippi G, Bonfanti L, Saccenti C, Cervellin G. Causes of elevated D-dimer in patients admitted to a large urban emergeny department. Eur J Intern Med. 2014;25(1):45–8.

4. Clot Care Online Resource [Internet]. San Antonio (TX): ClotCare; c2000–2018. What is the d-Dimer test?;; Available from: http://www.clotcare.com/faq_ddimertest.aspx